Hoe klinkt een limerick?

(ke)DENG ke ke DENG ke ke DENG (ke)
(ke)DENG ke ke DENG ke ke DENG (ke)
(ke)DENG ke ke DENG (ke)
(ke)DENG ke ke DENG (ke)
(ke)DENG ke ke DENG ke ke DENG (ke)

Dit is het metrum van een limerick. Het is een driedelig metrum.
Het rijmschema is aabba.

rijmschema’s: quiz

Quiz

A.

Sint liep te denken
Wat moest hij jou schenken
Een boek of een bon
Of een flesje lotion?

B.

Sint liep te denken,
Een boek of een bon
Of een flesje lotion,
Wat moest hij jou schenken?

C.

Sint liep te denken
Een boek of een bon
Wat moest hij jou schenken
Een flesje lotion?

___

A. Dit is:
1. gepaard rijm
2. gekruist rijm
3. omarmend rijm

B. Dit is:
1. gepaard rijm
2. gekruist rijm
3. omarmend rijm

C. Dit is:
1. gepaard rijm
2. gekruist rijm
3. omarmend rijm

A. Dit is:
1. abab
2. aabb
3. abba

B. Dit is:
1. abab
2. aabb
3. abba

C. Dit is:
1. abab
2. aabb
3. abba

sonnetten schrijven: rijmschema’s

Over soorten sonnetten en hun rijmschema’s.

Wat is het rijmschema van een sonnet?

Dat kun je zo niet zeggen, het hangt ervan af wat voor soort sonnet je bedoelt.

Welke soorten sonnetten zijn er?

Traditioneel onderscheiden we Engelse en Italiaanse sonnetten. Engelse sonnetten zijn sonnetten zoals Shakespeare ze schreef, Italiaanse sonnetten zijn sonnetten zoals Petrarca ze schreef.

Wat is het rijmschema van een Engels sonnet?

Een Engels sonnet bestaat uit drie groepjes van vier regels en één groepje van twee regels. De groepjes van vier regels (kwatrijnen) hebben gekruist rijm. Het groepje van twee regels (distichon) heeft gepaard rijm.

Wat is het rijmschema van een Italiaans sonnet?
Een traditioneel Italiaans sonnet heeft twee groepjes van vier regels, kwatrijnen dus. Die kwatrijnen hebben, in de klassieke opzet, omarmend rijm. Daarna komen twee groepjes van ieder drie regels, de terzetten of terzinen. Daar zijn verschillende variaties mogelijk van gekruist, omarmend of gepaard rijm.

Wat is gepaard rijm?

Gepaard rijm is het eenvoudigste rijmschema. Het einde van de eerste regel rijmt op het einde van de tweede regel. De derde regel heeft weer een nieuwe rijmuitgang. Daar rijmt dan vervolgens de vierde regel weer op, enzovoort. In de voorbeelden zijn de rijmuitgangen vetgedrukt.

Je vindt gepaard rijm in de meeste Sinterklaasgedichten:

Sint liep te denken
Wat hij jou moest schenken
Een boek of een bon
Of een flesje lotion
Of bloemen of fruit
Hij kwam er niet uit
Het maakte hem moe
Om niet te weten wat of hoe
enz.

Vind je gepaard rijm ook in sonnetten?

Ja. Bij Engelse sonnetten (Shakespearesonnetten) vormen de laatste twee regels een rijmend paar. Bij klassieke Italiaanse sonnetten (Petrarcasonnetten) rijmen de regels 2/3 op elkaar en de regels 6/7 ook. In de laatste zes regels (het sextet) kun je ook nog gepaard rijm tegenkomen.

Wat is gekruist rijm?

Bij gekruist rijm rijmt de eerste regel op de derde en de tweede op de vierde. Voorbeeld:

Sint liep te denken
Een boek of een bon
Wat moest hij jou schenken
Een flesje lotion?

Hij kwam er niet uit
En het maakte hem moe
Bloemen of fruit?
Hij wist niet wat of hoe
enz.

Vind je gekruist rijm in sonnetten?

Ja, bij Engelse sonnetten hebben de drie kwatrijnen gekruist rijm. Bij wat minder klassieke Italiaanse sonnetten zie je ook wel gekruist rijm in het octaaf (de eerste acht regels). Verder vind je regelmatig gekruist rijm in de laatste zes regels (het sextet).

Wat is omarmend rijm?

Bij omarmend rijm zie je eerst de eerste rijmuitgang, laten we hem a noemen. Daarna komt een rijmpaar met de tweede rijmuitgang, laten we hem b noemen. Tenslotte komt de eerste rijmuitgang, a, nog een keer. Het lijkt nu alsof de a-rijmuitgangen het b-paar omarmen. We kunnen dit rijmschema ook weergeven als abba. Voorbeeld:

Sint liep te denken,
Een boek of een bon
Of een flesje lotion,
Wat zou hij jou schenken?

Misschien bloemen of fruit?
Het maakte hem moe
Om niet te weten wat of hoe
Hij kwam er niet uit.

Vind je omarmend rijm in sonnetten?

Ja, in de eerste twee groepjes van vier regels (kwatrijnen) van klassieke Italiaanse sonnetten.

Wat is een rijmuitgang?

Een rijmuitgang is de laatste beklemtoonde klinker van het laatste woord van de regel, met alles wat daarna komt. In ons voorbeeld: -enken, -on. Het gaat om de klank die je hoort, niet om de letters die je ziet.

Hoe vind je het rijmschema van een gedicht?

De eerste rijmuitgang die je tegenkomt, noem je a. De tweede noem je b, de derde c, de vierde d, enzovoort. In ons voorbeeld is dus:

a: -enken
b: -on
c: -uit
d: -oe

Nu schrijven we die letter in plaats van de regel met die rijmuitgang. Een regel die rijmt op -enken noemen we dus a, een regel die rijmt op -on noemen we b, enzovoort. Dan kunnen we de regels van het eerste voorbeeld zo onder elkaar zetten:

a
a
b
b
enz.

Dat neemt nogal veel ruimte in en daarom schrijven we: aabb. Hetzelfde kunnen we doen met de voorbeelden van gekruist en gepaard rijm. Dan krijgen we abab en abba.

Wat is het rijmschema van een sonnet?

Engels sonnet:abab cdcd efef gg
Italiaans sonnet, meest klassieke vorm: abba baab cdc dcd
Snelsonnet: abab cc of abba cc

Ik hoop dat het hiermee een beetje duidelijker is. Vragen en opmerkingen zijn welkom. Overnemen voor eigen gebruik toegestaan; voor herpublicatie in overleg. Op deze tekst rust copyright.

Monometer 1: rakker

Wat is een monometer? Een gesonjabakkerd gedicht. Zoals dit: