over rijm

Er klikken regelmatig mensen naar dit blog omdat ze op zoek zijn naar informatie over rijm. Hier vind je wat uitleg en voorbeelden:

* Eindrijm *
__________

Bij rijm denken we meestal aan eindrijm. Dat wil zeggen:
het laatste stukje van de regel rijmt met het laatste stukje van een andere regel.

Eindrijm is maar één van de mogelijkheden, maar voor nu zullen we ons daarop richten. Eindrijm dus.

* Volrijm *
_________

De norm voor goed eindrijm is: volrijm. Dat wil zeggen:
de laatste beklemtoonde klinker en alles wat daarna komt, klinkt hetzelfde als de laatste beklemtoonde klinker en alles wat erna komt van een andere regel.

Een paar voorbeelden van volrijm:

het weer is guur
en ’t is vier uur

daar loopt een klantje
en hij zegt ‘dag’ met zijn handje

de architect maakte een tekening
en stuurde toen de rekening

Let op: het gaat niet om hoe de woorden er uitzien, maar hoe ze klinken.
Het volgende is dus bijvoorbeeld goed volrijm:

wat je ook beweert,
hij heeft zijn les geleerd.

Jantje hoorde
mooie woorden.

geen gemekker
eet een cracker!

ze zaten een poos
aan hun bureaus.

hij keek verlekkerd
naar die ouwe Packard.

met zijn mesje
schilde hij het restje.

ze liep bij tijden
door groene weiden.

* Schrikkelrijm, oogrijm, oorrijm *
____________________________

Maar de volgende voorbeelden zijn geen goed volrijm. De letters zijn gelijk maar de klank niet.

het zal je niet ontgaan
je mag van tafel opstaan.

de chauffeurs vermijden
te lange rijtijden.

wat een opoffering
voor een eenling.

In bovenstaande drie voorbeelden ligt de klemtoon van het ene woord op een andere lettergreep dan de klemtoon bij het andere woord. Dit heet ‘schrikkelrijm‘. Het geldt als een lelijke rijmfout.

Als het rijmt voor het oog maar niet voor het oor, spreek je van ‘oogrijm‘. Voorbeeld:

tijdens de wake
aten zij cake

Dit kun je natuurlijk ook expres doen, om grappig te zijn.

Als het rijmt voor het oor maar niet voor het oog, spreek je van ‘oorrijm‘. Voorbeeld:

deze week
eten we cake

en dat is dus gewoon goed volrijm.

* Rijk rijm *
__________

Wat je ook wel tegenkomt is ‘rijk rijm‘. In dat geval zijn de rijmende lettergrepen in hun geheel hetzelfde, dus niet vanaf de klinker, maar vanaf het begin van de lettergreep:

donderdagen
zijn zelden hoogtijdagen.

er zat urine
in de terrine.

er waren twee feeën
met trofeeën.